доктор философии (PhD)
Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесі және ғылыми сала үшін, ғылыми-педагогикалық қызметте жоғары кәсіби және зерттеу дағдылары бар бастауыш білім беру саласында PhD докторларын ғылыми-педагогикалық даярлау.
Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі
8D01301
Педагогика және психология факультеті
Ғылыми - педагогикалық бағыт
күндізгі
0 〒 (күндізгі, Ғылыми - педагогикалық бағыт)
0 〒 (шетелдіктер, күндізгі, Ғылыми - педагогикалық бағыт)
13
М(Д)ҒЗЖ
Thomson Reuters, Scopus мәліметтер базасында ғылыми мақала жариялау
5
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: индексі бар журналдарға басылым шығару үшін зерттеу материалдарын өңдеу, талдау, саралау, жинақтау, жоспарлау дағдыларын игеру. <br/> Мазмұны: Түрлі зерттеу көздерінен жинақталған ақпаратты өңдеу және талдау. Дербес зерттеу жүргізу, өзіндік жаңа идеялар ұсыну. <br/> Құзыреттіліктер: сілтеме жасау индексі бар журналдарға басылым шығару үшін зерттеу материалдарын өңдеу, талдау, саралау, жинақтау, жоспарлау дағдыларын игеру.
13
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: индексі бар журналдарға басылым шығару үшін зерттеу материалдарын өңдеу, талдау, саралау, жинақтау, жоспарлау дағдыларын игеру. <br/> Мазмұны: Түрлі зерттеу көздерінен жинақталған ақпаратты өңдеу және талдау. Дербес зерттеу жүргізу, өзіндік жаңа идеялар ұсыну. <br/> Құзыреттіліктер: сілтеме жасау индексі бар журналдарға басылым шығару үшін зерттеу материалдарын өңдеу, талдау, саралау, жинақтау, жоспарлау дағдыларын игеру.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: академиялық қоғамдастықтың талаптарына сәйкес ғылыми мәтіндер мен дәлелді дәлелдер жазу дағдыларын дамыту. Мазмұны: академиялық жазудың әдістері мен құрылымын, соның ішінде сыни ойлауды, зерттеу материалдарын талдау мен синтездеуді, аргументацияны және мәтіннің логикалық құрылысын меңгеру. Бұл пән сонымен қатар академиялық стандарттарға сәйкес дереккөздермен жұмыс істеу, дәйексөздер келтіру және библиографиялық сілтемелер беру дағдыларын дамытуға бағытталған. Нәтижесінде, пәнді сәтті игеру докторанттарға Жарияланымдар, конференциялар және қарым-қатынастың басқа түрлері арқылы ғылыми қоғамдастыққа өздерінің зерттеу нәтижелері мен көзқарастарын тиімді және сенімді түрде ұсынуға мүмкіндік беруі керек. Құзыреттері: ақпаратты талдау және сыни бағалау; ақпаратты құрылымдау және ұйымдастыру; ақпарат көздерін зерттеу және іздеу; жұмысты жазбаша ресімдеу; ғылыми қоғамда өзінің дәлелдері мен көзқарастарын ілгерілету; сыни іздеу және өзінің кәсіби құзыреттілігін арттыру.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: академиялық қоғамдастықтың талаптарына сәйкес ғылыми мәтіндер мен дәлелді дәлелдер жазу дағдыларын дамыту. Мазмұны: академиялық жазудың әдістері мен құрылымын, соның ішінде сыни ойлауды, зерттеу материалдарын талдау мен синтездеуді, аргументацияны және мәтіннің логикалық құрылысын меңгеру. Бұл пән сонымен қатар академиялық стандарттарға сәйкес дереккөздермен жұмыс істеу, дәйексөздер келтіру және библиографиялық сілтемелер беру дағдыларын дамытуға бағытталған. Нәтижесінде, пәнді сәтті игеру докторанттарға Жарияланымдар, конференциялар және қарым-қатынастың басқа түрлері арқылы ғылыми қоғамдастыққа өздерінің зерттеу нәтижелері мен көзқарастарын тиімді және сенімді түрде ұсынуға мүмкіндік беруі керек. Құзыреттері: ақпаратты талдау және сыни бағалау; ақпаратты құрылымдау және ұйымдастыру; ақпарат көздерін зерттеу және іздеу; жұмысты жазбаша ресімдеу; ғылыми қоғамда өзінің дәлелдері мен көзқарастарын ілгерілету; сыни іздеу және өзінің кәсіби құзыреттілігін арттыру.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: халықаралық деңгейде ғылыми қарым-қатынас құзыреттерін меңгеру<br/> Мазмұны: Академиялық хат – ғылыми-зерттеу қызметінің маңызды аспектісі. Хирша индексі – ғылымиметрикалық көрсеткіш. Импакт-фактор – ғылыми журналдың сандық көрсеткіші. Web of Knowledge – ғылыми медиакеңістік. Scopus, ERIH PLUS – реферативтік деректер базасы. eLIBRARY.RU, РИНЦ - ресейлік ақпараттық-талдау жүйесі. Қалыптасатын құзыреттер: ғылыми-зерттеу қызметінің негізгі аспектілерін біледі және талдайды.
5
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: ҚР БҒСБК ұсынған журналдарға басылым шығару үшін зерттеу материалдарын өңдеу, талдау, жинақтау, жоспарлау дағдыларын игеру. <br/> Мазмұны: зерттеу тақырыбы бойынша эмпирикалық және эксперименталды мәліметтерді жинау. ҚР БҒСБК ұсынған мерзімді басылымдардағы жарияланымдар. ҚР БҒСБК басылымдарында докторлық диссертацияның негізгі ережелерін апробациялау.<br/> Құзыреттіліктер: БҒСБК басылымдарында жариялау үшін зерттеу материалдарын жинау, талдау және өңдеу.
4
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: ҚР БҒСБК ұсынған журналдарға басылым шығару үшін зерттеу материалдарын өңдеу, талдау, жинақтау, жоспарлау дағдыларын игеру. <br/> Мазмұны: зерттеу тақырыбы бойынша эмпирикалық және эксперименталды мәліметтерді жинау. ҚР БҒСБК ұсынған мерзімді басылымдардағы жарияланымдар. ҚР БҒСБК басылымдарында докторлық диссертацияның негізгі ережелерін апробациялау.<br/> Құзыреттіліктер: БҒСБК басылымдарында жариялау үшін зерттеу материалдарын жинау, талдау және өңдеу.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: «Тіл, әдебиет» пән саласы білім беру бағдарламасын жүзеге асыру әдістемесінің заманауи тенденцияларына сай магистранттарды даярлау. <br/> Мазмұны: Тілдік, әдебиеттік білім берудің ғылыми-әдістемелік негіздері. Тілдік білім беруді ұйымдастырудың жүйелілік тұғыры. Пәндерді оқытудағы пәнаралық байланыс. <br/> Құзыреттіліктер: «Тіл, әдебиет» саласын оқытуды жобалау, ұйымдастыру.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: ғылыми зерттеу дағдыларын дамыту. <br/> Мазмұны: ғылыми зерттеулердің әдістемесі, кезеңдері, тұжырымдамалық аппараты және жіктелуі. Жеке және арнайы әдістер, ғылыми зерттеулердің қателіктері. ҒЗЖ жоспарлау. Ғылыми ақпарат жинау. Ғылыми зерттеу этикасы. ҒЗЖ құрылымы. ҒЗЖ бағалаудың аналитикалық әдістері мен құралдары: ақпараттық технологиялар мен ресурстарды пайдалана отырып, ҒЗЖ ұйымдастыру және басқару. <br/> Құзыреттіліктер: ғылыми міндеттер мен гипотезаларды тұжырымдау; зерттеу жүргізудің ғылыми әдістері мен құралдарын таңдау; деректерді өңдеу және түсіндіру үшін аналитикалық дағдылар; ғылыми мақалалар мен есептер құра білу; сыни ойлау және ғылыми ақпараттың сапасын бағалау дағдылары; зерттеу процесін жоспарлау мен басқарудың ұйымдастырушылық дағдылары; ғылыми нәтижелерді таныстыру және коммуникация дағдылары.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: ғылыми зерттеу дағдыларын дамыту. Мазмұны: ғылыми зерттеулердің әдістемесі, кезеңдері, тұжырымдамалық аппараты және жіктелуі. Жеке және арнайы әдістер, ғылыми зерттеулердің қателіктері. ҒЗЖ жоспарлау. Ғылыми ақпарат жинау. Ғылыми зерттеу этикасы. ҒЗЖ құрылымы. ҒЗЖ бағалаудың аналитикалық әдістері мен құралдары: ақпараттық технологиялар мен ресурстарды пайдалана отырып, ҒЗЖ ұйымдастыру және басқару. Құзыреттіліктер: ғылыми міндеттер мен гипотезаларды тұжырымдау; зерттеу жүргізудің ғылыми әдістері мен құралдарын таңдау; деректерді өңдеу және түсіндіру үшін аналитикалық дағдылар; ғылыми мақалалар мен есептер құра білу; сыни ойлау және ғылыми ақпараттың сапасын бағалау дағдылары; зерттеу процесін жоспарлау мен басқарудың ұйымдастырушылық дағдылары; ғылыми нәтижелерді таныстыру және коммуникация дағдылары.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: ғылыми зерттеу дағдыларын дамыту. Мазмұны: ғылыми зерттеулердің әдістемесі, кезеңдері, тұжырымдамалық аппараты және жіктелуі. Жеке және арнайы әдістер, ғылыми зерттеулердің қателіктері. ҒЗЖ жоспарлау. Ғылыми ақпарат жинау. Ғылыми зерттеу этикасы. ҒЗЖ құрылымы. ҒЗЖ бағалаудың аналитикалық әдістері мен құралдары: ақпараттық технологиялар мен ресурстарды пайдалана отырып, ҒЗЖ ұйымдастыру және басқару. Құзыреттіліктер: ғылыми міндеттер мен гипотезаларды тұжырымдау; зерттеу жүргізудің ғылыми әдістері мен құралдарын таңдау; деректерді өңдеу және түсіндіру үшін аналитикалық дағдылар; ғылыми мақалалар мен есептер құра білу; сыни ойлау және ғылыми ақпараттың сапасын бағалау дағдылары; зерттеу процесін жоспарлау мен басқарудың ұйымдастырушылық дағдылары; ғылыми нәтижелерді таныстыру және коммуникация дағдылары.
3
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: докторантты диссертация бойынша негізгі жұмыс талаптарымен таныстыру.<br/> Мазмұны: Докторлық диссертацияның тақырыбын анықтау. Докторанттың жеке жоспарын және диссертацияның ғылыми аппаратын құрастыру. Диссертация жұмысының жоспарын әзірлеу. Негізгі әдебиеттерді таңдау және талдау. Докторанттың ғылыми есебін құруы және қорғауы.<br/> Құзыреттіліктер:зерттеу тақырыбы өзектілігін анықтау, диссертация тақырыбы бойынша басты заманауи ғылыми тенденцияларды саралау, жинақтау, талдау.
4
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: докторанттарды қазіргі ғылыми және практикалық мәселелерді тұжырымдауға үйрету, халықаралық талаптарға сәйкес мақала жазу бойынша кеңес беру.<br/> Мазмұны: Зерттелетін мәселенің теориялық-әдіснамалық аспектісін қарастыру. Әлемдік тәжірибені таңдалған тақырып бойынша талдау. Зерттеу аясында ғылыми жұмысты жарыққа шығару. Докторанттың аралық ғылыми есебін құру және қорғау.<br/> Құзыреттіліктер: зерттелетін мәселенің әлемдік тәжірибесін, теориялық-әдіснамалық аспектісін талдау.
3
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: докторанттардың диссертациялық зерттеуі бойынша теориялық бөлімінің дайындығын тексеру, қорытынды эксперимент өткізу үшін кеңес беру жұмыстарын жүргізу.<br/> Мазмұны: Диссертацияның теориялық бөлімін аяқтау үшін деректерді жинау әдістемесін әзірлеу, нақты материалдарды жинақтау. Диссертацияның эксперименталды бөлігі үшін материалдар әзірлеу. Қорытынды эксперимент жүргізу. Алынған нәтижелерді талдау.<br/> Құзыреттіліктер: эксперимент бойынша алынған деректерді өңдеу және талдау
3
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: ғылыми зерттеу нәтижесін рәсімдеу және докторлық диссертацияның соңғы нұсқасын дайындау бойынша докторанттарға кеңес беру. <br/> Мазмұны: Докторанттың зерттеу мәселесін шешу механизмдерін өңдеуі, зерттеу объектінің даму мүмкіндіктері мен болжамдық бағасы. Докторлық диссертацияның соңғы нұсқасын дайындау және ғылыми зерттеу нәтижелерін рәсімдеу. <br/> Құзыреттіліктер: ғылыми ақпаратты қолдану, өңдеу, алу әдістері мен заманауи технологияларын игеру.
3
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: ғылыми зерттеу нәтижесін рәсімдеу және докторлық диссертацияның соңғы нұсқасын дайындау бойынша докторанттарға кеңес беру. <br/> Мазмұны: Докторанттың зерттеу мәселесін шешу механизмдерін өңдеуі, зерттеу объектінің даму мүмкіндіктері мен болжамдық бағасы. Докторлық диссертацияның соңғы нұсқасын дайындау және ғылыми зерттеу нәтижелерін рәсімдеу. <br/> Құзыреттіліктер: ғылыми ақпаратты қолдану, өңдеу, алу әдістері мен заманауи технологияларын игеру.
7
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: зерттеу тақырыбы бойынша шетелдік тәжірибені зерттеу, шетелдік кеңесшімен жұмыс жасау.<br/> Мазмұны: докторанттардың ғылыми тағылымдамадан өту базасын таңдау. Ғылыми тағылымдаманы өткізу мерзімін анықтау, жоспар мен бағдарламаны құру. Сабақтарға қатысу, ғылыми кеңесшімен кеңесу, кітапханаларда жұмыс істеу, ғылыми семинарларға қатысу, шетелдік кеңесшімен бірге ғылыми мақала жариялау. <br/> Құзыреттіліктер: шетелдік тәжірибені ғылыми-зерттеу іс-әрекетінде қолдану.
7
Тәжірибені қорғау
Мақсаты: зерттеу тақырыбы бойынша шетелдік тәжірибені зерттеу, шетелдік кеңесшімен жұмыс жасау.<br/> Мазмұны: докторанттардың ғылыми тағылымдамадан өту базасын таңдау. Ғылыми тағылымдаманы өткізу мерзімін анықтау, жоспар мен бағдарламаны құру. Сабақтарға қатысу, ғылыми кеңесшімен кеңесу, кітапханаларда жұмыс істеу, ғылыми семинарларға қатысу, шетелдік кеңесшімен бірге ғылыми мақала жариялау. <br/> Құзыреттіліктер: шетелдік тәжірибені ғылыми-зерттеу іс-әрекетінде қолдану.
5
ҒЗЖ қорғау
Диссертациялық жұмыстың мақсаты докторантурада алынған білімді жүйелеу, қорыту және апробациялау болып табылады.<br/> Диссертацияның міндеттері: шешілетін мәселенің өзектілігін дәлелдеу; теориялық және практикалық мәселелерді шешудің заманауи әдістерін, құралдарын қолдану; берілген ұсыныстардың практикалық бағдарлығың дәлелдеу; жүргізілген зерттеулердің нәтижесінде алынған материалдарды қорыту және тұжырымдарды анықтау.
30
ҒЗЖ қорғау
Мақсаты: докторантурада оқу аясында алынған білімдерін апробациялау, жинақтау, жүйелеу, орындау. <br/> Мазмұны: шешілетін мәселенің өзектілігін негіздеу; теориялық және практикалық міндеттерді шешу үшін қазіргі заманғы тәсілдерді, құралдарды, әдістемелерді пайдалану; ұсынымдар мен ұсыныстардың практикалық бағыттылығын негіздеу; жүргізілген зерттеулер нәтижесінде алынған материалдарды қорыту және қорытындыларды тұжырымдау.<br/> Құзыреттіліктер: оқу кезінде алынған білімдерін жүйелеу, жинақтау, орындау.
9
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: докторантурада оқу аясында алынған білімдерін апробациялау, жинақтау, жүйелеу, орындау. <br/> Мазмұны: шешілетін мәселенің өзектілігін негіздеу; теориялық және практикалық міндеттерді шешу үшін қазіргі заманғы тәсілдерді, құралдарды, әдістемелерді пайдалану; ұсынымдар мен ұсыныстардың практикалық бағыттылығын негіздеу; жүргізілген зерттеулер нәтижесінде алынған материалдарды қорыту және қорытындыларды тұжырымдау.<br/> Құзыреттіліктер: оқу кезінде алынған білімдерін жүйелеу, жинақтау, орындау.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: жаңартылған білім беру мазмұны аясында болашақ бастауыш сынып педагогтерін даярлау мәселелерімен танысу<br/> Мазмұны: Бастауыш білім беру мазмұнын жаңартылуы. Білім сапасын бағалау критерийлері. Бакалавриат және магистратура білім беру бағдарламасының "Педагог" кәсіби стандартымен байланысы. <br/> Құзыреттіліктер: білім берудегі жаңарту үрдістері білімін болашақ бастауыш сынып педагогтерін жаңартылған білім беру мазмұнына даярлау мәселелерінде қолдану.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: жаңартылған білім беру мазмұны аясында болашақ бастауыш сынып педагогтерін даярлау мәселелерімен танысу<br/> Мазмұны: Бастауыш білім беру мазмұнын жаңартылуы. Білім сапасын бағалау критерийлері. Бакалавриат және магистратура білім беру бағдарламасының "Педагог" кәсіби стандартымен байланысы. <br/> Құзыреттіліктер: білім берудегі жаңарту үрдістері білімін болашақ бастауыш сынып педагогтерін жаңартылған білім беру мазмұнына даярлау мәселелерінде қолдану.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: жоғары мектептің білім беру үдерісінде сандық технологияларды пайдалануға үйрету<br/> Мазмұны: Оқыту кезінде сандық білім беру ресурстарын пайдалану. Электрондық оқу материалын дәрістерде қолдану. Заманауи педагогтың компьютерлік мәдениеті. Сандық білім беру ресурстары. Жаңа ұрпақтың электрондық білім беру ресурстарын құру, пайдаланудың педагогикалық аспектілері.<br/> Құзыреттіліктер: жоғары мектептің білім беру үдерісінде сандық технологияларды қолдану
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: жоғары мектептің білім беру үдерісінде сандық технологияларды пайдалануға үйрету<br/> Мазмұны: Оқыту кезінде сандық білім беру ресурстарын пайдалану. Электрондық оқу материалын дәрістерде қолдану. Заманауи педагогтың компьютерлік мәдениеті. Сандық білім беру ресурстары. Жаңа ұрпақтың электрондық білім беру ресурстарын құру, пайдаланудың педагогикалық аспектілері.<br/> Құзыреттіліктер: жоғары мектептің білім беру үдерісінде сандық технологияларды қолдану
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: заманауи бастауыш білім беру мәселелері бойынша теориялық-әдіснамалық білімді қалыптастыру.<br/> Мазмұны: Бастауыш білім беруді дамытудың қазіргі тенденциялары мен мазмұны. Педагогтың инновациялық қызметі. Үздіксіз және бейіндік оқыту жүйесіндегі қазіргі бастауыш сынып мұғалімі.<br/> Құзыреттіліктер: оқу үдерісінің мазмұны мен ұйымдастырылуы мәселелері бойынша теориялық-әдіснамалық негіздерін білу; оқу үдерісінің жаңа модельдерін, стратегияларын жобалау әдістерін қолдану.
5
[АБ1+MT+АБ2+Емтих] (100)
Мақсаты: заманауи бастауыш білім беру мәселелері бойынша теориялық-әдіснамалық білімді қалыптастыру.<br/> Мазмұны: Бастауыш білім беруді дамытудың қазіргі тенденциялары мен мазмұны. Педагогтың инновациялық қызметі. Үздіксіз және бейіндік оқыту жүйесіндегі қазіргі бастауыш сынып мұғалімі.<br/> Құзыреттіліктер: оқу үдерісінің мазмұны мен ұйымдастырылуы мәселелері бойынша теориялық-әдіснамалық негіздерін білу; оқу үдерісінің жаңа модельдерін, стратегияларын жобалау әдістерін қолдану.
12
Докторлық диссертация
Мақсаты: магистрлік жобаны қорғауға дайындау.<br/> Мазмұны: Магистратураның білім беру бағдарламасын игеру. Талапқа сай рәсімделген докторлық диссертацияны қорғауға ұсыну. Талап бойынша басылымға шыққан ғылыми еңбек көшірмелері мен тізімінің болуы. Авторды және қолдану көздерін сілтемесіз көрсету мәніне тексеру (диссертацияны Антиплагиат мәніне тексеру).<br/> Құзыреттіліктер: зерттеудің негізгі тұжырымдамаларын және идеясын қорғау, ұсыну және рәсімдеу.
2
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: халықаралық конференцияда басылым жариялау үшін зерттеу материалдарын өңдеу, талдау, жинақтау, жоспарлау дағдыларын игеру. <br/> Мазмұны: диссертация тақырыбы бойынша докторанттың ғылыми мақалаларын жариялау жоспарын құру. Жұмыстарды жариялау мақсатында ғылыми басылымдарды таңдау. Халықаралық конференция материалдарында мақалаларды жазу және жариялау.<br/> Құзыреттіліктер: халықаралық конференцияларда жариялану үшін зерттеу материалдарын жоспарлау, жинау, талдау, саралау және өңдеу.
2
М(Д)ҒЗЖ
Мақсаты: халықаралық конференцияда басылым жариялау үшін зерттеу материалдарын өңдеу, талдау, жинақтау, жоспарлау дағдыларын игеру. <br/> Мазмұны: диссертация тақырыбы бойынша докторанттың ғылыми мақалаларын жариялау жоспарын құру. Жұмыстарды жариялау мақсатында ғылыми басылымдарды таңдау. Халықаралық конференция материалдарында мақалаларды жазу және жариялау.<br/> Құзыреттіліктер: халықаралық конференцияларда жариялану үшін зерттеу материалдарын жоспарлау, жинау, талдау, саралау және өңдеу.
Тәжірибені қорғау
Мақсаты: ғылыми-педагогикалық зерттеуді жүзеге асыру дағдылары кешенін қалыптастыру.
Мазмұны: Зерттеу жүргізу үшін педагогикалық ғылымның қазіргі теориялық, әдіснамалық және технологиялық жетістіктерін қолдану. Зерттеу тақырыбы бойынша теориялық және эксперименттік зерттеу жүргізу, ғылыми танымның түрлі әдістерін қолдану. Алынған деректерді өңдеу, нәтижелерді талдау.
Құзыреттіліктер: Зерттеу нәтижелерін зерттеу тақырыбы бойынша мақала, есеп, баяндама түрінде ұсыну.
Тәжірибені қорғау
Мақсаты: математика және білім беру саласындағы ғылыми-зерттеудің қызметін игерту.
Мазмұны: білім беру ұйымдарындағы жаңа әдістер мен технологиялармен танысады. Ғылыми дискуссияларды кәсіби тұрғыдан өткізудің жолдарын үйреніп, тәжірибе жүргізіп, бағалауды игереді.
Құзіреттілігі: өзінің кәсіби қызметін жоспарлау мен шешудің жолдарын үйренеді.